Hier worden de stromen en ontwikkelingen in de verschillende onderdelen van de strafrechtsketen bij elkaar gebracht en worden de belangrijkste ontwikkelingen en de samenhang daartussen beschreven. Er is apart aandacht voor de minderjarigen.
Auteurs: F.P. van Tulder en R.F. Meijer
Laatst bijgewerkt: 22 oktober 2019.
Overzicht van de totale strafrechtsketen
De door de politie en KMAR geregistreerde criminaliteit daalde tussen 2008 en 2018 met ruim drie op de tien (-39%). Ook het geschatte aantal door burgers ondervonden delicten daalde duidelijk (-31% tussen 2008 en 2017). De daling in de geregistreerde criminaliteit werkt, min of meer evenredig, in de hele keten door. Het totale aantal sancties, opgelegd door politie, OM en rechter tezamen, hield hiermee praktisch gelijke tred met de geregistreerde criminaliteit (-40%). Alleen het aantal sancties, opgelegd door de politie, daalde harder (-63%). Het aandeel van (deels of geheel) voorwaardelijke sancties in het totaal van de sancties steeg: van 22% in 2008 naar 31% in 2018.
Overzicht van de strafrechtsketen bij minderjarigen
Het aantal door de politie geregistreerde minderjarige verdachten daalde in de periode 2008-2018 zelfs met bijna 7 op de tien (-69%). Het aandeel van de min-derjarige verdachten binnen het totale aantal geregistreerde verdachten nam daarmee af van 18% in 2008 naar 12% in 2013, stabiliseert tot 2017 en komt uit op 11% in 2018. Het aantal sancties dat politie, OM en rechter tezamen aan minderjarigen oplegden, daalde iets minder sterk dan het aantal verdachten, met 62%. Het aandeel van de politie in de oplegging van sancties steeg, dat van het OM nam af. Opvallend is de sterke afname in de opgelegde sancties, met name de door het OM opgelegde, in 2018.
Kerncijfers Strafrechtsketen in samenhang
| 2008 | 2017 | 2018 | |
|---|---|---|---|
| Totaal | |||
| Door burgers ondervonden delicten a | 69 | 48 | . |
| Geregistreerde misdrijven | 1.278.000 | 833.000 | 783.000 |
| Geregistreerde verdachten | 471.000 | 258.000 | 244.000 |
| Sancties politie b | 43.000 | 19.000 | 16.000 |
| Instroom OM | 258.000 | 174.000 | 170.000 |
| Sancties OM c | 72.000 | 49.000 | 46.000 |
| Sancties rechter d | 119.000 | 81.000 | 77.000 |
| Sancties politie+OM+rechter | 234.000 | 149.000 | 139.000 |
| w.o. (geheel of gedeeltelijk) voorwaardelijke sancties | 22% | 30% | 31% |
| Minderjarigen | |||
| Geregistreerde verdachten politie | 87.000 | 30.000 | 26.000 |
| Sancties politie b | 12.000 | 7.000 | 7.000 |
| Instroom OM | 35.000 | 13.000 | 12.000 |
| Sancties OM c | 13.000 | 5.000 | 3.000 |
| Sancties rechter d | 12.000 | 5.000 | 4.000 |
| Sancties politie+OM+rechter | 38.000 | 17.000 | 14.000 |
a - Index 2005=100.
b - Betreft transacties, opgelegde strafbeschikkingen en Halt-verwijzingen door de politie. Bij minderjarigen alleen politie-transacties en Halt-verwijzingen. Van de politiestrafbeschikking bij minderjarigen waren geen cijfers beschikbaar ten tijde van schrijven.
c - Betreft door het OM afgedane transacties, opgelegde strafbeschikkingen en voorwaardelijke beleidssepots.
d - Betreft schuldigverklaringen door de rechter, met strafoplegging. Het aantal door de rechter opgelegde sancties (van diverse typen) is groter.
Toelichting tabel
Alle tabellen bij dit onderwerp zijn terug te vinden in Excel-formaat op de websites van het WODC en CBS. Daar zijn tevens meer tabellen met gerelateerde onderwerpen, meer uitsplitsingen en meer eenheden opgenomen dan hier zijn beschreven. In bijlage 4 (Tabellen) is een aparte opsomming van alle tabeltitels opgenomen.
Bronnen en methoden De strafrechtsketen in samenhang biedt achtergrondinformatie over de gebruikte bronnen en methoden; de Begrippenlijst Justitieketen geeft een overzicht van de belangrijkste gehanteerde begrippen.
Meer informatie Bronnen
Bron: Criminaliteit en rechtshandhaving 2018
