Beschrijving van de tenuitvoerlegging van verschillende soorten strafrechtelijke sancties tegen meerderjarigen en minderjarigen in Nederland. Sancties die ten uitvoer worden gelegd door onder andere de verschillende sectoren van DJI, Reclassering Nederland, de Raad voor de Kinderbescherming en het CJIB worden hier belicht.
Auteur: S.W. van den Braak
Laatst bijgewerkt: 22 oktober 2019.
De instroom van de ten uitvoer te leggen vrijheidsbenemende sancties daalde vertoonde over het algemeen een dalende trend tussen 2008 en 2018 in zowel het gevangeniswezen als in de JJI’s. De instroom in de JJI’s is in het laatste jaar wel iets toegenomen ten opzichte van 2017. Ook het aantal opgelegde tbs-maatregelen daalde aanvankelijk en laat de laatste jaren een stijging zien.
Het beeld bij de vrijheidsbeperkende sancties varieert: het aantal afgesloten taakstraffen door de 3RO vertoont een golfbeweging tussen 2008 en 2018: een daling tot 2011, stijging tot 2016 en vervolgens een daling in 2017 en 2018. Het aantal voltooide toezichten steeg tussen 2008 en 2017, maar is in 2018 iets gedaald. Het aantal afgesloten taakstraffen door de RvdK daalde tussen 2008 en 2018. Ook het totale aantal ingeschreven Halt-verwijzingen daalde tussen 2008 en 2018.
De tenuitvoerlegging van de financiële sancties door het CJIB varieert eveneens: zowel het aantal geldsomtransacties als het aantal geldboetes daalde tussen 2008 en 2018. Het aamtal schadevergoedingsmaatregelen is sinds 2012 behoorlijk stabiel, maar daalde iets in 2018. Het aantal ontnemingsmaatregelen vertoonde tussen 2014 en 2017 een opwaartse trend, maar is in 2018 ook gedaald. Het aantal strafbeschikkingen steeg fors tussen 2007 en 2014, waarna een neerwaartse trend inzette. In 2018 is het aantal strafbeschikkingen weer iets gestegen.
Kerncijfers Tenuitvoerlegging van sancties
| 2008 | 2017 | 2018 | |
|---|---|---|---|
| Vrijheidsbenemende sancties | |||
| Instroom gevangeniswezen | 42.000 | 32.000 | 31.000 |
| Instroom opleggingen tbs met bevel tot verpleging a | 130 | 110 | 130 |
| Instroom JJI b | 2.400 | 1.400 | 1.800 |
| Vrijheidsbeperkende sancties | |||
| Afgesloten taakstraffen 3RO | 38.000 | 32.000 | 32.000 |
| Voltooide toezichten 3RO | 8.800 | 13.000 | 13.000 |
| Afgesloten taakstraffen RvdK | 23.000 | 7.100 | 6.900 |
| Ingeschreven Halt-verwijzingen c | 22.000 | 16.000 | 14.000 |
| w.v. misdrijven | 12.000 | 7.400 | 7.100 |
| Financiële sancties CJIB | |||
| Binnengekomen geldsomtransacties c | 554.000 | 4.600 | 3.300 |
| Binnengekomen strafbeschikkingen c | 2.600 | 285.000 | 292.000 |
| Binnengekomen geldboetes | 42.000 | 19.000 | 19.000 |
| Binnengekomen schadevergoedingsmaatregelen | 12.000 | 14.000 | 12.000 |
| Binnengekomen ontnemingsmaatregelen | 1.500 | 1.700 | 1.500 |
a - 2018 voorlopig cijfer i.v.m. na-ijleffect.
b - Tot en met 2010 verbleven er ook civielrechtelijk geplaatsten in een JJI.
c - Misdrijven en overtredingen. In Overtredingen wordt apart aandacht besteed aan overtredingen.
Toelichting tabel
Alle tabellen bij dit onderwerp zijn terug te vinden in Excel-formaat op de websites van het WODC en CBS. Daar zijn tevens meer tabellen met gerelateerde onderwerpen, meer uitsplitsingen en meer eenheden opgenomen dan hier zijn beschreven. In bijlage 4 (Tabellen) is een aparte opsomming van alle tabeltitels opgenomen.
Bronnen en methoden Tenuitvoerlegging van sancties biedt achtergrondinformatie over de gebruikte bronnen en methoden; de Begrippenlijst Justitieketen geeft een overzicht van de belangrijkste gehanteerde begrippen.
